Japanse bloemenkalender
In Japan heeft elke maand zijn eigen bloem met een specifieke symbolische betekenis.
Al eeuwenlang wordt in traditionele schikkingen de bloem van de maand toegepast.
Zij is altijd een inspiratiebron geweest voor dichters en schilders.
Januari – Den
De naalden van de den blijven altijd groen en symboliseren een lang leven, voorspoed en welvaart.
Februari – Pruimenbloesem
De pruimenbloesem kondigt als eerste de lente aan en bloeit zelfs al wanneer er nog sneeuw ligt. Daardoor symboliseert zij de volharding onder ongunstige omstandigheden en is zij, mede door haar schoonheid, het symbool van Japanse vrouwelijkheid. De bloemen worden erg gewaardeerd om hun geur. In Japanse tuinen is de bloesem van de pruimenboom zeer geliefd. De oude takken zijn vaak grillig van vorm en bedekt met mos, waardoor ze voor ikebana zeer geschikt zijn.
Het is niet de pruimenboom zoals men die in het westen kent. De vruchten zijn zuur en worden niet gegeten. Het hout wordt gebruikt voor het maken van meubels.
Maart – Perzikbloesem
De perzikbloesem wordt beschouwd als vrede brengend, symboliseert vrouwelijke deugden als zachtheid en vriendelijkheid en brengt geluk in het huwelijk. Deze bloesem wordt verwerkt in de schikkingen van de meisjesdag op de 3e dag van de 3e maand.
April – Kersenbloesem
Kersenbloesem is het symbool van perfectie. Er zijn geen bloemen in Japan die zo worden bewonderd als de kersenbloesem. Door de eeuwen heen is ze onderwerp geweest van duizenden gedichten.
De kersenbloesemtijd is een gelukkige tijd en dit wordt in het hele land gevierd met feesten en optochten.Deze traditie gaat terug tot de 9e eeuw. De takken worden in ikebana nooit gebruikt voor feestelijke gebeurtenissen omdat de bloem gauw verwelkt en dat staat voor een plotselinge dood! Deze bomen dragen geen vruchten, maar de bloesem wordt wel gebruikt voor het zetten van thee. Het hout is erg hard, fijn generfd en is prachtig meubelhout.
Mei – Pioenroos
De pioenroos is het symbool van voorspoed en welvaart en wordt veel gebruikt in traditionele schikkingen. Deze bloem komt oorspronkelijk uit China en is ook daar erg geliefd.
Juni – Iris
De iris symboliseert zuiverheid, onschuld en kuisheid, maar ook mannelijkheid, oprechtheid en dapperheid. Het speervormige blad geeft de suggestie van een zwaard. De iris wordt gebruikt in de schikkingen voor de jongensfeesten op de 5e dag van de 5e maand.
In het oude feodale Japan was het dragen van een zwaard het privilege van de Samurai, die een hogere kaste vertegenwoordigde dan de boeren en kooplieden.
In Japan worden veel soorten irissen gekweekt en zijn bloeiende irisvelden schitterend om te zien.
Juli – Akkerwinde
De Japanners zijn waarschijnlijk de enigen die met deze bloem schikken. Met speciale zorg zijn steeds grotere en mooiere soorten gekweekt in verschillende kleuren.
Akkerwinde wordt vaak gebruikt voor hangende arrangementen.
Augustus – Lotus
De lotus is het symbool van zuiverheid en nobelheid.
Vroeger werden speciale ‘vroeg-opstaan-feesten’ gehouden om deze bloem te bewonderen, die opengaat vlak voordat het licht wordt en sluit als de zon ondergaat. Een schikking met deze bloem is erg moeilijk te maken. In een traditionele lotusschikking worden de verschillende stadia van ons bestaan tot uitdrukking gebracht door gebruik te maken van: de gesloten knop, de half open bloem, de open bloem en de zaaddoos, die overblijft als de bloem is uitgebloeid.
September – De ‘zeven grassen van het najaar’
Pampasgras
Pijlkruid (Saittaria)
Patrina (lijkt op dille)
Leverkruid (Eupatorium)
Vossenstaart (Alopecurus)
Anjertje (Dianthus)
Grasklokje (Campanula)
De grassen symboliseren de komst van de herfst. Zij geven een speciale kleur aan de schikking. In feite kan men voor een herfstschikking elk soort wild gras gebruiken.
Oktober – Chrysant
De chrysant symboliseert niet alleen de herfst maar ook rijpheid, waardigheid en onsterfelijkheid.
De chrysant werd meer dan 1000 jaar geleden vanuit China naar Japan gebracht. De Japanner heeft door de eeuwen heen de chrysant gecultiveerd tot een zeer grote verscheidenheid in soorten en vormen. De zestienbladige chrysant is het embleem van de keizerlijke familie.
November – Esdoorn (Acer)
De esdoorn is in november op zijn mooist en vertoont in het blad alle kleuren van de herfst. Een prachtige herfstschikking kan worden gemaakt uit een combinatie van esdoorn en chrysanten.
December – Camellia
De (witte) camellia symboliseert de ideale liefde.
Hoewel deze bloem wordt bewonderd om haar intense schoonheid en zeer geliefd is in Japan, vermijdt men haar te gebruiken bij feestelijke gelegenheden omdat de bloem vaak vrij plotseling afvalt en daarmee een vroege dood suggereert.